Các dạng mồng Gà đá

Gà Việt Nam thường phân làm 4 dạng mồng chính bao gồm: mồng dâu, mồng trích, mồng trà và mồng lá. Do quá trình lai tuyển chọn, gà đòn hay gà nòi đòn hầu như chỉ có dạng mồng dâu, gà cựa hay gà nòi lông ngoài mồng dâu còn có thêm mồng lá nhờ lai với gà chọi Mỹ; những dạng mồng khác như mồng trà, mồng trích, mồng vua là các dạng mồng của gà kiểng, gà thịt:
Các loại mồng điển hình

Mồng: phần thịt nằm trên đỉnh đầu gà, mồng gà trống to hơn mồng gà mái. Có vô số kiểu mồng gà và một giống gà có nhiều kiểu mồng, thường là màu đỏ; màu tím xuất hiện ở các giống như Sumatra, Modern Game (màu birchen và brown red) và gà ác (silkie), màu đỏ-tím ở giống gà vảy cá (Seabright).

Mồng lá (single): tương đối mỏng, phần thịt nhẵn nhụi và mềm, gốc mồng kéo dài từ mỏ cho đến đỉnh đầu, phần trên cùng bao gồm từ 5 đến 6 gai mồng hay chóp, chóp chính giữa cao nhất so với các chóp phía trước hay sau, tạo thành hình nửa o-van khi nhìn tổng thể. Mồng phải luôn dựng thẳng, mồng gà trống to và dày hơn mồng gà mái; mồng gà mái có thể thẳng hay siêu vẹo tùy giống gà. Mồng được chia làm 3 phần: trước, giữa và sau hay lưỡi mồng, tức phần kéo dài ở sau đầu.

Mồng trà (rose): mồng đặc, rộng, gần như bằng phẳng trên nóc, ít thịt, phần cuối có chỏm kéo dài, mà nó có thể ngóc lên như ở giống Hamburg; gần như nằm ngang như ở giống Rosecomb Leghorn, hay cong theo dáng đầu như ở giống Wyandotte. Mặt trên ở phần chính phải hơi phồng và lởm chởm những gai tròn nhỏ. Hình dáng thay đổi tùy giống gà.

Mồng dâu (pea): mồng thấp, độ dài trung bình, đỉnh đầu có ba khía, khía chính giữa hơi cao hơn hai bên, đỉnh khía hoặc trơn lỳ hoặc có gai nhỏ; đặc điểm này được tìm thấy ở các giống gà Ameraucana, Brahma, Buckeyes, Cornish, Cubalaya and Sumatra.

Mồng chạc (V-shaped): mồng có hai nhánh, giống như sừng nối với nhau ở gốc chẳng hạn như Houdan, Polish, Crevecoeur, La Fleche và Sultan.

Mồng trích (cushion): dạng mồng thấp, gọn và tương đối nhỏ, nó phải thật nhẵn nhụi, không lồi lõm hay có gai và không phát triển quá phần đỉnh đầu.

Mồng vua (buttercup): bao gồm một lưỡi mồng mọc từ giao điểm giữa đầu và mỏ, và hơi ngả về sau thành hình cái vương miện, nằm ngay chính giữa đỉnh đầu. Vành của vương miện được chia đều bởi các chóp và kết thúc ở phía sau. Chóp mọc từ giữa vương miện là lỗi nghiêm trọng.

Mồng đậu (strawberry): dạng mồng thấp, gọn và tròn trĩnh, ngả nhiều về trước và phần sau không vượt quá giữa đỉnh đầu.

Mồng ác (silkie): gần như tròn, đôi khi phồng, chiều rộng lớn hơn chiều dài; đỉnh gấp nếp xen ngang bởi răng cưa nhỏ, lởm chởm ở phần trước và giữa mồng. Đôi khi, có hai hay ba chóp nhỏ phía sau bị mào che, đôi khi không có chóp nào. Nhìn chung, về mặt di truyền đây là kiểu mồng trà (rosecomb) kết hợp với mào (crest).

Mồng óc (walnut): dạng mồng đặc, tương đối rộng hình thành từ sự kết hợp của hai alen trội gồm alen mồng trà (R) và alen mồng dâu (P) với bề mặt gấp nếp trông giống như hạt óc chó (walnut).
Di truyền của mồng gà
Mồng gà được quy định bởi hai cặp nhiễm sắc thể, bao gồm 4 alen:
*P: mồng dâu trội
*p: mồng dâu lặn
*R: mồng trà trội
*r: mồng trà lặn
Gà con sẽ nhận: 2 alen từ gà bố và 2 alen từ gà mẹ. Bảng kết hợp như sau:

*Lai mồng lá x mồng lá sẽ thu được 100% mồng lá.
*Lai mồng trà x mồng lá hoặc mồng trà x mồng trà thì sẽ thu được ít nhất 50% mồng trà (số còn lại là mồng lá).
*Lai mồng dâu x mồng lá hoặc mồng dâu x mồng dâu thì sẽ thu được ít nhất 50% mồng dâu (số còn lại là mồng lá).
*Lai mồng dâu x mồng trà sẽ thu được ít nhất 25% mồng trích.
*Lai mồng trích x mồng lá sẽ thu được ít nhất 25% mồng trích.
*Lai mồng trích x mồng dâu hoặc mồng trích x mồng trà sẽ thu được ít nhất 37,5% mồng trích.
*Lai mồng trích x mồng trích sẽ thu được ít nhất 56,25% mồng trích.
Lưu ý: *Ở rất nhiều giống gà, gà trống RR có tỷ lệ thụ tinh thấp. Gà mái RR sinh sản bình thường. Việc phát hiện và loại bỏ gà trống RR không dễ dàng. Nếu lai với gà mái mồng lá (rr) mà cho ra 100% gà con mồng trà thì đúng là nó. Bằng không cứ lai bình thường nhưng thấy tỷ lệ thụ tinh thấp thì loại bỏ.
*Alen mồng dâu P ảnh hưởng đến kích thước của tích. Gà có hai alen PP: tích nhỏ, mồng thấp bé; Pp: tích vừa, mồng cao; pp: tích to (tức bình thường), mồng to. Alen mồng dâu P cũng ảnh hưởng đến sụn lườn (breast ridge). Gà không có gien mồng dâu (pp) sẽ thiếu sụn hai bên lườn. Điều này rất có ý nghĩa trong việc tuyển chọn gà.

*Mồng trích hiện đang là mốt! Lai mồng trích với bất kỳ dạng mồng nào đều thu được một tỷ lệ mồng trích nhất định. Bằng không thì lai mồng dâu với mồng trà cũng thu được mồng trích. Mồng trích có nhiều kiểu gien nhưng kiểu mà chúng ta cần chọn là PP,Rr (tích nhỏ, sinh sản tốt). Để chọn dạng mồng trích nhỏ gọn thì chúng ta phải tiếp tục lai tuyển chọn qua nhiều đời.
*Mồng vua (buttercup) thuộc về một gien khác, xuất hiện khi gà mang một alen trội D. *Mồng chạc (V-shaped) có tính trội so với mồng vua.
http://www.backyardchickens.com/web/...-Comb_Genetics
http://www.zimbio.com/John+Mendel/ar...icken+Genetics
http://www.reocities.com/Petsburgh/6624

Mồng lá (single), dạng mồng phổ biến nhất